Een wereld met innovatie als bouwsteen
Het luchtruim verandert razendsnel. In de komende jaren zullen nieuwe luchtvaartuigen, waarvan sommige onbemand, de lucht doorkruisen, ook in stedelijke omgevingen. De luchtverkeersleiding zal op afstand worden uitgevoerd vanuit digitale controletorens en nieuwe technologieën zullen worden geïmplementeerd. Zo wordt er naar een efficiënte en veilige aanpak van die nieuwe realiteit van het luchtverkeer gestreefd, met almaar beperktere impact op het milieu. skeyes blijft investeren en samenwerken met zijn partners en een prominente rol spelen in de innovatieprojecten die de nieuwe wereld van de luchtvaart vorm zullen geven.
Drones en U-space: een nieuwe wereld voor het luchtvervoer
Het gebruik van het luchtruim maakt een grondige transformatie door met de continue expansie van de dronesector. Onbemande luchtvaartuigen (Unmanned Aerial Systems – UAS) die in de meest uiteenlopende (stedelijke) settings vliegen, naargelang van hun gebruik of missie, vormen niet alleen uit economisch oogpunt een zeer veelbelovende sector, maar ook voor andere gebruikstoepassingen, o.m. medische, aangezien zij zeer snel vervoer mogelijk maken dat niet afhankelijk is van het vaak verzadigde wegverkeer.
Inspectie met een drone
skeyes voert regelmatig vluchten uit om de navigatiehulpmiddelen op de luchthavens, zoals Instrument Landing Systems (ILS), te kalibreren. Die inspecties worden uitgevoerd met kleine bemande vliegtuigen. In 2021 schafte skeyes zich een speciaal ontworpen drone aan om die kalibraties uit te voeren. In 2022 werden de vlieg- en coördinatieprocedures met de betrokken verkeersleidingsunits opgesteld, waardoor de gevolgen voor de luchthavencapaciteit en de kosten kunnen worden beperkt door de verplichte surveillanceoperaties met het gespecialiseerde bemande vliegtuig in de tijd te spreiden.
UAS-vluchtuitvoeringen werden in 2021 ingediend via de Drone Service Application (DSA). Die aanvragen hadden betrekking op UAS-vluchtuitvoeringen in de door skeyes beheerde CTRs (Control Zones).
skeyes werd aangeduid als Common Information Service Provider (CISP) voor België. De CISP is verantwoordelijk voor het verstrekken van essentiële operationele data aan de verschillende U-space-spelers.
meer aanvragen in vergelijking met 2021.
complexe missies, bekend als SPECIFIC.
minder complexe missies, bekend als OPEN.
Digitale torens: test- en trainingsplatform geïnstalleerd
skeyes streeft ernaar om alle Belgische luchthavens geleidelijk aan uit te rusten met digitale torens om de luchtvaartnavigatiedienstverlening efficiënter, flexibeler en veerkrachtiger te maken.
Het liet zijn keuze vallen op leverancier Saab Digital Air Traffic Solutions en sloot met SOWAER in 2021 de overeenkomst af voor de installatie van de eerste digitale torens in Namen om het luchthavenverkeer in Luik en Charleroi te beheren. In 2022 zette skeyes het project voort met de installatie van het test- en trainingsplatform op zijn site in Steenokkerzeel. Het test- en trainingsplatform zal, als belangrijke mijlpaal in het project, worden gebruikt om de aanzet te geven tot ontwikkelingen inzake ergonomie van werkposten, om verkeersleiders vertrouwd te maken met bekende verkeersscenario’s, om te anticiperen op operationele validatiescenario’s, om nieuwe projecten op vliegvelden te ondersteunen en om te zorgen voor safety cases of proofs of concept.
ATM-systemen: evolutie en modernisering
In 2022 startte skeyes het belangrijke Mid-Life Upgrade 2.0-project op voor het Eurocat-systeem, waarmee het CANAC2-verkeersleidingscentrum en de verkeerstorens uitgerust zijn, met als doel het te moderniseren en voor te bereiden op de toekomst. Naast de volledige update van alle Eurocat-subsystemen en de bijbehorende nieuwe vereisten om cyberaanvallen tegen te gaan, omvat het project ook functionele updates om aan de nieuwe vereisten te voldoen.
Performance Based Navigation :
de toekomst van de luchtvaartnavigatie
Performance-based navigation (PBN) is de toekomst van de luchtvaartnavigatie. Op basis van satelliettechnologie en in combinatie met boordtechnologieën, helpt PBN vliegtuigen uiterst precieze trajecten te volgen van punt tot punt (waypoints), wat voordelen met zich meebrengt voor de veiligheid, de kostenefficiëntie en het milieu.
In 2022 werden de nieuwe PBN-procedures (RNAV1 en RNP APCH) uitgewerkt en getest op de luchthavens van Luik en Charleroi. Brussel, Antwerpen en Oostende volgen in 2023.
In een latere fase wordt ernaar gestreefd om van de Belgische luchthavens volledige PBN-omgevingen te maken. Alle conventionele procedures - tenzij ze nodig zijn voor redundantie - zullen dan worden afgeschaft.
eerste BVLOS-vluchten
De 1e Europese vlucht buiten het zicht van de dronepiloot (Beyond Visual Line of Sight - BVLOS) in een stedelijke omgeving werd uitgevoerd in het kader van het SAFIR-Med-project op 21 juni 2022 in Antwerpen.
Het doel van het SAFIR-Med-project (Safe and Flexible Integration of Advanced U-Space Services Focusing on Medical Air Mobility) dat in december 2020 van start is gegaan, bestaat erin oplossingen uit te werken met het oog op de integratie van een veilige, duurzame en sociaal aanvaardbare stedelijke luchtmobiliteit ten behoeve van de gemeenschap met de nadruk op medische toepassingen.
In 2022 heeft het projectconsortium, met de medewerking van skeyes, technische en procedurele oplossingen ontwikkeld om vluchten te coördineren tussen de drone-operatoren, de U-space Service Provider (USSP) en de luchtvaartnavigatiedienstverlener. Zo konden reële vluchten veilig worden uitgevoerd, met inbegrip van de BVLOS-vluchten (Beyond Visual Line of Sight).
SWIM: netwerk voor data-uitwisseling
De oprichting van een Trust Framework werd in 2022 afgerond in het kader van de implementatie van het System-wide Information Management (SWIM), dat tot doel heeft open en interoperabele standaarden te gebruiken om het uitwisselen van informatie en data tussen de luchtvaartnavigatiedienstverleners en gebruikers mogelijk te maken.
Dispatcher 3: efficiënter vliegen
Het Dispatcher 3-project werd voltooid in 2022. Het bestaat erin de operaties die aan de vlucht voorafgaan, zoals het opstellen van het vliegplan, te optimaliseren en dat op basis van software voor dataverwerking die de variabiliteit tussen een vliegplan en de werkelijk uitgevoerde vlucht inschat. Het Dispatcher 3-project reikt dispatchers, piloten en planners waardevolle instrumenten aan om de vluchtefficiëntie te verbeteren.
Digitale torens
een U-space-concept voor België
18 partners hebben hun krachten gebundeld in het BURDI-project om het U-space-concept in België te implementeren.
In juni 2022 werd skeyes aangeduid als coördinator van het BURDI-project. De kick-offmeeting voor dit project dat door de Europese Unie gecofinancierd wordt, vond plaats op 4 november 2022. De initiatienemers koesteren de ambitie om U-space-luchtruim te implementeren in het gecontroleerde en ongecontroleerde luchtruim in België door de certificering van skeyes als Common Information Service Provider (CISP), van SkeyDrone als U-space Service Provider (USSP) en door de publicatie van dat U-space-luchtruim.
TCAST: anticiperen op de complexiteit van het verkeer
In december 2022 rondde skeyes met succes de implementatie van TCAST (Traffic Complexity Assessment and Simulations Tool) af, zijn lokale tool om de complexiteit van het verkeer in zijn en-routeluchtruim te beoordelen en te simuleren. TCAST analyseert en evalueert voortdurend de huidige en verwachte verkeerstoestand en anticipeert op de werklast van de luchtverkeersleiders.
Mode-S-radar:
minder antenne, meer efficiëntie
In mei 2022 tekende skeyes een contract voor de aankoop en installatie van twee nieuwe Mode-S-radarsystemen om de vier bestaande antennes te vervangen.
