Skeyes

Jaarverslag

2024

EFFICIËNTIE GEDREVEN
DOOR SYNERGIE

skeyes rust zich uit met geavanceerde technologische tools en investeert in hoogstaande opleidingen voor zijn operationeel personeel.

Toch volstaat dat niet om het luchtverkeer, dat steunt op de gecoördineerde acties van talrijke actoren, optimaal te laten verlopen. Daarom gaat skeyes actief samenwerkingen aan, stelt het gezamenlijke tools en procedures ter beschikking en creëert het synergieën met klanten en partners. Dit alles met het oog op een efficiënte dienstverlening, maximale stiptheid en een minimale impact op het milieu.

STIPTHEID:
PRESTATIEDOELSTELLINGEN BEHAALD

Of een vliegtuig stipt vliegt, hangt af van tal van factoren: op sommige daarvan (gegroepeerd onder het acroniem CRSTMP - C-Capacity, R-Routing, S-Staffing, T-Equipment, M-Airspace management, P-Special events) heeft het beheer van het luchtverkeer vat, op andere – zoals de weersomstandigheden – dan weer niet. Nog andere factoren hangen op hun beurt af van de dienstverlening op de luchthavens. Van zijn kant beheert skeyes, in alle omstandigheden, tijdens de vlucht of bij aankomst op een luchthaven, het verkeer om vertragingen tot het minimum te beperken en zo de kosten voor zijn klanten, de wachttijden voor de passagiers en de milieuimpact te verminderen.

Als FABEC-lid moet skeyes een becijferde individuele bijdrage leveren aan de algemene prestaties van het FABEC inzake En-routecapaciteit, zoals bepaald in het prestatieplan van de derde referentieperiode (2019-2024). De stiptheid geeft weer in welke mate een verlener van luchtvaartnavigatiediensten in staat is om te beantwoorden aan de vraag naar verkeer. De indicator is de gemiddelde En-route ATFM-vertraging per vlucht, waarbij alle oorzaken in beschouwing worden genomen. Daarnaast moet skeyes ook een stiptheidsdoelstelling behalen voor de aankomende vluchten op Brussels Airport.

VERGELIJKING VAN DE GEMIDDELDE EN-ROUTEVERTRAGING PER VLUCHT IN HET FABEC (ALLE OORZAKEN SAMEN) MET DE PRESTATIEDOELSTELLINGEN.

Doelstelling (min/vlucht) Resultaat (min/vlucht)
99,4% van de vluchten werd in 2024 stipt afgehandeld door skeyes, dat jaar na jaar, een hoog prestatieniveau aanhoudt.
0,12 min/vlucht = 7,2 seconden gemiddelde En-routevertraging per vlucht

Dit is de prestatiedoelstelling inzake En-routestiptheid die werd opgenomen in het FABEC-prestatieplan. Deze doelstelling is die van skeyes en weerspiegelt zijn bijdrage aan tot zowel de prestaties van het FABEC als die van het Europese netwerk. Deze indicator houdt rekening met alle oorzaken van vertraging, zoals het weer, en niet enkel met diegene waarop skeyes vat kan hebben (CRSTMP)

0,08 min/vlucht = 4,8 seconden gemiddelde En-routevertraging per vlucht

Werkelijke prestaties inzake En-routestiptheid van skeyes, alle oorzaken samen beschouwd. Goed voor de beste prestatie van het FABEC!
Doelstelling behaald voor skeyes, dat een positieve bijdrage leverde aan de stiptheidsprestaties van het FABEC (België, Nederland, Luxemburg, Duitsland, Frankrijk en Zwitserland).

1,64 min/vlucht = 98,4 seconden vertraging per vlucht

Gemiddelde En-route-ATFM-vertraging per vlucht in het FABEC-luchtruim, alle oorzaken in beschouwing genomen. In 2023 behaalde het FABEC zijn doelstelling niet om de En-routevertraging voor alle oorzaken in zijn luchtruim te beperken tot 0,37 minuten per vlucht. Niettemin slaagde het FABEC erin de vertraging die door het ATM in zijn luchtruim gegenereerd wordt, onder controle te houden, aangezien ze met 0,46 minuten per vlucht afnam ten opzichte van 2023.
Het FABEC groepeert 6 staten (België, Duitsland, Frankrijk, Luxemburg, Nederland en Zwitserland) en verwerkt meer dan 55% van het Europese luchtverkeer. De prestaties van skeyes op het vlak van En-routestiptheid hebben bijgedragen aan een vermindering van de gemiddelde En-routevertraging in het FABEC.

0,06 min/vlucht = 3,6 seconden gemiddelde En-routevertraging per vlucht (CRSTMP-oorzaken) Werkelijke prestaties inzake En-routestiptheid van skeyes, alleen rekening houdend met de oorzaken waar skeyes vat op kan hebben (CRSTMP).
5800 minuten vertraging heeft skeyes zijn klanten doen besparen ten opzichte van 2023.
22% Aandeel van de weersomstandigheden in het geheel van oorzaken van En-routevertraging, gegenereerd door skeyes in 2024.

VERTRAGING BIJ AANKOMST OP DE LUCHTHAVENS: PRESTATIES GESTOELD OP SAMENWERKING

Om de prestaties van de luchtvaartnavigatiedienstverlening inzake stiptheid op de luchthavens te beoordelen wordt alleen rekening gehouden met de aankomsten. Of een vliegtuig op tijd kan vertrekken, hangt af van vele andere factoren - zoals de grondafhandelingsdiensten (bagage laden, tanken, enz.) - die skeyes niet in de hand heeft, maar die wel met skeyes worden gecoördineerd, op basis van het Airport CDM-concept (Collaborative Decision Making), door het AMS (Airport Movement System), een applicatie voor informatie-uitwisseling die skeyes ontwikkelde.

BRUSSELS AIRPORT : EEN AANTREKKELIJKE STIPTHEID

1,08 min/vlucht = 64,8 seconden

Doelstelling voor de gemiddelde vertraging bij aankomst, alle oorzaken in beschouwing genomen, opgedragen aan skeyes voor Brussels Airport en opgenomen in het FABEC-prestatieplan. Brussels Airport is de enige Belgische luchthaven waarvoor een prestatiedoelstelling inzake stiptheid is vastgelegd in het FABEC- prestatieplan voor de 3e referentieperiode van het Gemeenschappelijk Europees Luchtruim (2020-2024)

0,28 min/vlucht
= 16,8 seconden gemiddelde vertraging per vlucht bij aankomst op Brussels Airport, alle oorzaken in beschouwing genomen.

Werkelijke prestaties inzake stiptheid van skeyes op Brussels Airport.

34% minder vertraging op de nationale luchthaven in vergelijking met 2023.
91% van de oorzaken van vertragingen op Brussels Airport is niet te wijten aan skeyes.
64% van de vertragingen is te wijten aan weersomstandigheden op Brussels Airport.
0,02 min/vlucht = 1,2 seconden

Dit is de gemiddelde vertraging per aankomst op Brussels Airport als enkel rekening wordt gehouden met CRSTMP-oorzaken waar skeyes vat op heeft. Door zijn prestaties op het vlak van stiptheid bij aankomst op Brussels Airport draagt skeyes rechtstreeks bij tot de aantrekkelijkheid van de nationale luchthaven en de ontwikkeling ervan, en daarbuiten, tot de Belgische economie.

ANTWERP AIRPORT 0 min/vlucht = 0 seconden gemiddelde vertraging per vlucht
OSTEND-BRUGES AIRPORT 0 min/vlucht = 0 seconden gemiddelde vertraging per vlucht
BRUSSELS SOUTH CHARLEROI AIRPORT 0,02 min/vlucht = 1,2 seconden gemiddelde vertraging per vlucht
LIEGE AIRPORT 0 min/vlucht = 0 seconden gemiddelde vertraging per vlucht

De weersomstandigheden vormen de enige oorzaak van vertraging bij aankomst op Liege Airport (100%).

VERGELIJKING VAN DE VERTRAGING BIJ AANKOMST OP BRUSSELS AIRPORT EN NABURIGE GROTE LUCHTHAVENS (ALLE OORZAKEN IN AANMERKING GENOMEN).

ECOLOGISCHE IMPACT VAN DE LUCHTVAART TERUGDRINGEN

skeyes hecht veel belang aan het terugdringen van de impact van de luchtvaart op het milieu. Hoewel de potentiële bijdrage van het luchtverkeersbeheer aan die vermindering naar schatting slechts 6% bedraagt, versterkt elke actie de algemene inspanningen. Om de doelstellingen van de European Green Deal te behalen, werkt skeyes voort aan het implementeren van zijn Environmental Action Plan, ontwikkelt het projecten, past het nieuwe procedures toe en werkt het samen met zijn partners. Elke vluchtfase - grondbeweging, opstijging, En-route, nadering en landing – wordt geoptimaliseerd om het brandstofverbruik of de geluidshinder te verminderen.

EN-ROUTE:
ZO DICHT MOGELIJK BIJ HET IDEALE TRAJECT

Een van de doelstellingen van de wetgeving inzake het Gemeenschappelijk Europees Luchtruim is het terugdringen van de impact van de luchtvaart op het leefmilieu. Daarom voorziet het FABEC-prestatieplan in een prestatieindicator om de horizontale En-route-vliegefficiëntie te meten (KEA – Key Performance Environment Indicator based on Actual trajectory). Die indicator is enkel van toepassing op het FABEC in zijn geheel en vergelijkt het werkelijke traject dat een vliegtuig volgt, het traject dat gepland is in het vliegplan en de kortste route die door de Network Manager (EUROCONTROL) wordt aangereikt. Het resultaat van die vergelijking is een score die overeenstemt met de horizontale vlieginefficiëntie, d.w.z. het percentage dat afwijkt van de ‘ideale’, meest ecologische route.

Voor skeyes is de manoeuvreerruimte voor het En-routeverhaal beperkt door de structuur van het luchtruim dat het beheert: krap, 7.500 meter hoog en doorkruist door tal van zones die gereserveerd zijn voor de militairen, met wie skeyes het delen van het luchtruim coördineert door het Flexible Use of Airspace-principe toe te passen. skeyes vergadert regelmatig met zijn FABEC-partners in de permanente werkgroep van het FABEC Environment Standing Committee om operationele oplossingen op het vlak van milieu-optimalisatie te ontwikkelen.

7% De score van de horizontale vlieginefficiëntie verbeterde, sinds 2019, met 7% in het FABEC; de score kenmerkt hoe doeltreffend de samenwerking en de milieumaatregelen wel zijn.
3% Dit is de drempel voor de horizontale vlieginefficiëntie die het FABEC niet mag overschrijden volgens zijn prestatieplan.
3,08% Werkelijke score van de horizontale vlieginefficiëntie in het FABEC in 2024. Het FABEC mist nipt zijn doelstelling die zeer ambitieus is gezien de dichtheid van het te beheren luchtverkeer en de complexe aard van zijn luchtruim.
96,92% horizontale vliegefficiëntie in het FABEC. De meeste vluchten in het FABEC-luchtruim volgen het meest ecologische traject
96,52% In het Belgische luchtruim wordt voor de meeste vluchten de meest efficiënte route gebruikt.
11% In het Belgische luchtruim verbeterde de score sinds 2019 met 11%.
3,48% Inefficiëntiescore in 2024 in het Belgische luchtruim dat gezamenlijk wordt beheerd door skeyes (voor het lagere luchtruim onder 24.500 voet) en EUROCONTROL MUAC (voor het hogere luchtruim).

GRONDBEWEGINGEN

Het coördineren van de activiteiten op de luchthaven met het oog op een optimaal beheer van de verkeersstromen heeft ook een positief effect op het kerosineverbruik en dus op de uitstoot, de plaatselijke luchtkwaliteit, de geluidshinder en de kosten voor de luchtvaartmaatschappijen. De vliegtuigmotoren worden op het juiste tijdstip gestart en de wachttijden op de taxibanen worden tot het minimum herleid.

93,8% van de vliegtuigen bij vertrek op Brussels Airport kreeg de toestemming om de motoren binnen de geplande uurregeling (TSAT – Target Start-up Approval Time) te starten.
98,2% van de vliegtuigen op Brussels Airport verplaatste zich tussen de start-/landingsbaan en de standplaats in minder dan de gemiddelde tijd die nodig is (VTT – Variable Taxi Time).

GROENE LANDINGEN

(CONTINUOUS DESCENT OPERATIONS, CDO)

De naderingsfase verbrandt zeer veel brandstof. Bij een conventionele nadering daalt het vliegtuig trapsgewijs. Om dat daalprocedé te vermijden en het brandstofverbruik van de vliegtuigen terug te dringen, kunnen de luchtverkeersleiders het luchtverkeer zo regelen dat vliegtuigen kunnen landen met behulp van de Continuous Descent Operationprocedure (CDO). De CDO, ook groene landing genoemd, is een vluchtuitvoering waarbij het vliegtuig continu daalt, in de mate van het mogelijke met minimaal motorvermogen, afhankelijk van de vluchtkenmerken en de toestand van het luchtverkeer. Dit procedé maakt het mogelijk de geluidsoverlast, het brandstofverbruik en de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen.

Aantal CDO in absolute waarde ten opzichte van het aantal landingen in 2023

81% van de landingen volgde de groenelandingsprocedure op Brussels Airport in 2024 (+1,3% vs. 2023).
69% van de landingen volgde de groenelandingsprocedure op Liege Airport in 2024 (+7% vs. 2023).
73% van de landingen volgde de groenelandingsprocedure op Brussels South Charleroi Airport in 2024 (+1,5% vs. 2023).

In nauwe samenwerking met de partners van het Collaborative Environmental Management (CEM) heeft skeyes nieuwe milieu-indicatoren voor CDO’s ontwikkeld. Zo wordt de gemiddelde tijd om het vliegtuig horizontaal te laten vliegen onder een hoogte van 10.000, 6.000 en 3.000 voet geregistreerd om gerichte acties met het oog op verbetering te bestuderen.

OP ALLE NIVEAUS SAMENWERKEN AAN DUURZAME LUCHTVAART

COLLABORATIVE ENVIRONMENTAL MANAGEMENT (CEM)

skeyes werkt samen met de luchtvaartmaatschappijen en luchthavens om gezamenlijke initiatieven te nemen

PERFORMANCE BASED NAVIGATION

Performance Based Navigation (PBN) vormt de toekomst van de luchtvaartnavigatie. PBN stoelt op satelliettechnologie, terwijl de conventionele luchtvaartnavigatie gebaseerd is op grondbakens en -apparatuur. De satellietnavigatie stelt vliegtuigen in staat om uiterst precieze trajecten te volgen van punt tot punt (waypoints), wat voordelen met zich meebrengt voor de veiligheid, de kostenefficiëntie en uiteraard het milieu.

NATIONAAL PLAN VOOR DE IMPLEMENTATIE VAN EN OVERGANG NAAR PBN

Doel: van de Belgische luchthavens volledig PBN-conforme omgevingen maken

Actie: de conventionele procedures vervangen door RNAV1- en RNP APCH-procedures

Status:

  • Liege Airport & Kortrijk Airport: volledig PBN- conforme omgevingen voltooid;
  • Brussels South Charleroi Airport: opgestart in 2022; voltooiing gepland in 2025;
  • Brussels Airport, Ostend Airport, Antwerp Airport: opgestart in 2023, in uitvoering.

STARGATE

RNP-NADERING OP BRUSSELS AIRPORT

Het project voor de overgang naar PBN op Brussels Airport kreeg de naam STARGATE en wordt gecofinancierd door de Europese Unie in het kader van het European Green Deal-programma. Een eerste reeks tests van de RNP-naderingsprocedures bracht de partners van het STARGATE-project, waaronder skeyes, van mei tot september 2022 samen om de gebruiksfrequentie en de positieve impact op het aantal afgelegde kilometers, het brandstofverbruik, de uitstoot van broeikasgassen en de geluidsoverlast te evalueren.

Op basis van die resultaten werd van november 2023 tot februari 2024 een tweede reeks tests uitgevoerd. Het eindverslag werd gepubliceerd in oktober 2024.

HERON

skeyes is betrokken bij HERON (Highly Efficient Green Operations), een grootschalig project dat luchtvaartnavigatiedienstverleners, luchtvaartmaatschappijen en de industrie samenbrengt en die door de EU gefinancierd wordt in het kader van het SESAR-programma. HERON beoogt een geheel van ambitieuze doelstellingen om de geluidshinder, het brandstofverbruik en de CO2-uitstoot van het luchtvervoer te verminderen.

In het kader van dit project staat skeyes op Brussels Airport in voor het coördineren van de tests van de ISGS-oplossing (Increased Second Glide Slope) in een operationele omgeving. Het gaat er daarbij om de dalingshoek van de CDO-naderingen te vergroten om zo de geluidsoverlast bij landingen te verminderen.

HERON – SOLUTION ISGS

Lancering: eind 2022.

Deelnemers: skeyes (coördinator), Brussels Airport Company, Brussels Airlines, TUI, DHL, Vueling, EUROCONTROL en Airbus (technische ondersteuning).

Financiering: gecofinancierd door de Europese Unie (SESAR-programma).

Doel: het geluid bij de landing verminderen door voor de CDO-naderingen een grotere dalingshoek tot 3,2° of 3,5° (in plaats van 3° bij conventionele naderingen) toe te passen.

Status: tests in reële omstandigheden in 2024 en 2025.

GREENATM-LABEL:
INTERNATIONALE ERKENNING

De CANSO (Civil Air Navigation Services Organisation), het internationale orgaan dat de sector van het luchtverkeersbeheer vertegenwoordigt, reikte in november 2024, voor het tweede jaar op rij, aan skeyes niveau 3 van zijn GreenATM-milieu-accreditatieprogramma uit. skeyes was een van de eerste verleners van luchtvaartnavigatiediensten in Europa die dit label heeft verkregen sinds 2023. Het vernieuwen van het label van niveau 3 - het hoogste niveau dat tot nu toe behaald is - bevestigt dat skeyes structurele en meetbare maatregelen treft met het oog op een duurzame luchtvaartnavigatie. skeyes streeft ernaar om in de nabije toekomst niveau 5 – tevens het hoogst mogelijke - te behalen.

“Het doel van het HERON project is om aan te tonen hoe de ecologische voetafdruk van de luchtvaart kan worden verkleind door middel van innovatieve oplossingen.”

Erol Cetiner, Manager Sustainable Aviation a.i., skeyes

“Op de luchthaven van Brussel demonstreren we het ISGS-concept (Second Glide Slope), waarbij de naderingshoeken worden verhoogd van 3,0° naar 3,2° of 3,5°.”

Erik Watzeels, SESAR Development Manager, Brussels Airport

“Tijdens de tests werden naderingen met een grotere dalingshoek gevolgd om het geluid, het brandstofverbruik en de CO2-uitstoot te verminderen.”

Kseniia Kozhevnikova, ATM Environment Expert, skeyes

Verbonden innovatie

In nauwe samenwerking met zijn partners bouwt skeyes aan het toekomstige luchtruimbeheer.

Lees het hoofdstuk Lees het hoofdstuk arrow right